Periodyzacja treningu sportowego zaproponowana przez jego twórcę, rosyjskiego uczonego L.P. Matwiejewa w sposób obrazowy i czytelny wskazuje nam na podział struktury czasowej treningu. Jest ona rozkładem obciążeń, które powinny być ułożone w logiczny sposób, a zarazem tworzyć spójną całość. Najbardziej ogólnym podziałem jest podzielenie pracy treningowej na 3 okresy: przygotowawczy, startowy i przejściowy. Wszystkie te trzy okresy są modelowane przez odpowiedni stosunek objętości i intensywności środków treningowych.
Czym zatem jest wspomniany BPS i gdzie on ma swoje umiejscowienie w strukturze treningu? Bezpośrednie Przygotowanie Starowe (BPS) jak sama nazwa wskazuje, jest specjalistycznym okresem poprzedzającym najważniejszy start w sezonie, pod kątem którego podporządkowany jest całościowy okres przygotowań. Jego celem jest wytworzenie najwyższej, możliwej dyspozycji startowej danego zawodnika, biorąc pod uwagę warunki klimatyczne i inne czynniki towarzyszące imprezie mistrzowskiej. Zlokalizowany jest on w okresie startowym i liczy średnio 3-8 tygodni specjalnego przygotowania treningowego.
Generalnie BPS możemy podzielić na 3 podokresy, które mają ogromne znaczenie same w sobie. Są to fazy:
a) odbudowy (akumulacji) – cechuje ją odpoczynek po poprzednich startach oraz odbudowa zasobów energetycznych (większa objętość, niska intensywność – od 7-10 dni)
b) intensyfikacji – najważniejsza część BPS, wykonywana jest duża praca treningowa zbliżona do obciążeń startowych (zmniejsza się objętość na rzecz intensywności – do 3 tygodni)
c) superkompensacji (transformacji) – jest to okres, w którym organizm powinien osiągnąć najwyższą gotowość startową (czas trwania jednostki treningowej ulega skróceniu o około 50% w stosunku do poprzedniej fazy, a dominują ćwiczenia startowe z naciskiem na odnowę biologiczną – ok. 7-10 dni).
Okres BPS może być monitorowany startami kontrolnymi, które są traktowane jedynie jako weryfikacja wykonywanej pracy treningowej. Coraz częściej jednak odbiega się od startów w tym okresie, aby nie zaburzać ten struktury przygotowania specjalnego, a wzmóc u zawodnika chęć oczekiwania na rywalizację.
W programowaniu BPS należy dodatkowo wziąć pod uwagę m.in. takie elementy jak: przewidywana pogoda, regulamin rozgrywek, poziom sportowy przeciwników, czy dojazd (przelot) na miejsce zawodów i aklimatyzację.
Bez wątpienia BPS jest momentem przed najważniejszym startem, który ma pomóc, a nie zaszkodzić. Aby tak się jednak stało, sztab szkoleniowy musi uwzględnić przy jego programowaniu wcześniej wykonaną pracę treningową (poziom zrealizowanych obciążeń). U większości sportowców „głód startowy” wynikły z przerwy zaadoptowanej na okres BPS ma pozytywne przełożenie na wynik na imprezie docelowej sezonu startowego.
Opracowano na podstawie:
Kielak D.: Bezpośrednie przygotowanie startowe – oczekiwania i wątpliwości. Sport Wyczynowy 2004, nr 3-4/471-472