Kofeina (CAF) została zakwalifikowana jako środek ergoergiczny dzięki jej właściwościom wpływającym na zwiększenia stopnia koncentracji, czujności, poprawę sprawności psychofizycznej, nastroju oraz skrócenia czasu reakcji. W styczniu 2004 Światowa Agencja Antydopingowa usunęła kofeinę z listy środków zakazanych w sporcie. Od tego momentu, stosowanie CAF w różnych dyscyplinach sportu stało się coraz bardziej popularne.
W wielu badaniach naukowych, w sposób laboratoryjny, oceniano wpływ różnej wielkości dawek CAF, podawanych jednorazowo lub w powtórzeniach i w różnych odstępach czasu przed podjęciem wysiłku fizycznego.
Celem jednego z badań [1] była ocena wpływu stosowania 8-tygodniowej suplementacji kofeiną w połączeniu z regularnymi treningami na wydolność aerobową, masę i skład ciała.
W eksperymencie wzięło udział 36 studentów (14 mężczyzn i 22 kobiety) w wieku 22.4±2.9 lat. Badani zostali podzieleni na dwie 18-osobowe grupy, z których jedna przyjmowała placebo, a druga 1 dawkę kofeinę równą 201mg. Zarówno placebo jak i dawki kofeiny przyjmowane były w dniu treningu na 60 min przed jego rozpoczęciem. kofeina w sporcie
Trening odbywał się 3 razy w tygodniu przez 8 tygodni i opierał się na 45 minutowym biegu na bieżni z intensywnością 75% VO2max.
Po 8 tygodniach badań nie odnotowano jednak znaczących różnic miedzy grupą przyjmujących placebo a grupą stosujących suplementację CAF w odniesieniu do wartości VO2max i tolerancji wysiłkowej (mierzonej jako czas do momentu osiągnięcia skrajnego zmęczenia podczas próby wysiłkowej (TRE)). Natomiast zwiększenie wartości VO2max i TRE wynikały jedynie z podejmowanych regularnie treningów. Suplementacja CAF nie wpłynęła też znacząco na zmianę masy i składu ciała. kofeina w sporcie
W pracach innych autorów [2] odnotowano wpływ jednorazowego podania kofeiny w 4 różnych dawkach: 0, 2.2, 4.4 i 8.8 mg·kg-1. Suplement podawano 60 min przed testem marszowo-biegowym. Wykazano, że jedynie dawka 4.4 mg·kg-1 statystycznie istotnie wpływa na wydłużenie czasu do osiągnięcia zmęczenia z 53.4 do 73.4 min.
Wyniki badań Graham i Spriet [3] wskazują, że zarówno dawka kofeiny w ilości 3.0 mg·kg-1 jak i 6.0 mg·kg-1 spożyta na 60 min przed wysiłkiem wydłuża czas osiągnięcia zmęczenia o 22%.
Wpływ CAF na zwiększenie tempa metabolizmu obserwował Haller [4], potwierdzając, że przyjmowanie dawki 200 mg kofeiny powoduje zwiększenie poziomu wolnych kwasów tłuszczowych w osoczu krwi utrzymujące się do 3 godzin. Nie znalazło to jednak potwierdzenia w badaniach Malka, u którego 8-tygodniowa suplementacja kofeiną nie wpłynęła na zmianę masy ani składu ciała [1].
Przytoczone powyżej wyniki czterech badań są niejednorodne pod względem metodologicznym, dlatego też niektóre z wyników okazują się być rozbieżne. Omówione szczegółowo badania Malka i wsp. były pierwszymi badaniami analizującymi wpływ długotrwałej suplementacji kofeiną, jak dotąd oceniano wpływ jednorazowych dawek CAF o zróżnicowanej wielkości, dlatego też stanowią istotny wkład w rozwój nauk o żywieniu i suplementacji w sporcie.
Opracowano na podstawie:
- Malek M.H. Housh T.J., Coburn J.W., Beck T.W., Scmidt R.J., Housh D.J., Johnson G.O. Effect of eight weeks of caffeine supplementation and endurance training od aerobic fitness and body composition, Journal of Strength and Conditioning Research, 2006, 20(4), 751-755.
- Cadarette B.S., Levin L., Berube C.L. Effect of varied dosages of caffeine on endurance exercise to fatigue. Biochemistry of exercise.
- Graham T.E., Spriet L. Metabolic, catecholamine and exercise performance responses to various doses of caffeine. J. Appl. Physiol, 1995, 78, 867-874.
- Haller C.A., Jacob III P., Benowitz N.L. Enhanced stimulant and metabolic effects of combined ephedrine and caffeine. Clin. Pharmacol. Ther. 2004, 75, 259-273.
