W odnowie biologicznej stosuje się fizykoterapię, która wykorzystuje różne formy energii, szczególnie fizykalnej w celu uzupełnienia leczenia zachowawczego lub operacyjnego oraz w profilaktyce zdrowotnej. Jedną z form fizykoterapii stosowanej m.in. w odnowie biologicznej sportowców jest fala uderzeniowa.

Fala uderzeniowa to fala mechaniczna, której ciśnienie rośnie od wartości ciśnienia otoczenia do wartości maksymalnej (100 MPa) w czasie poniżej 10 ns. Następnie ciśnienie maleje, osiągając wartość mniejszą od wartości wyjściowej (otoczenia), po czym wzrasta do wartości początkowej, a cały cykl trwa ok. 10 ms. Częstotliwość generowanej fali mieści się w przedziale od 16 Hz do 20 MHz.

Istotą fali uderzeniowej jest bardzo szybki wzrost ciśnienia w obrębie tkanki (do 100 MPa), a następnie jego gwałtowny spadek i pojawienie się ciśnienia ujemnego. Parametrem fali uderzeniowej jest ilość energii skoncentrowanej w jednostce powierzchni – [mJ/mm²], określana jako gęstość strumienia energii.

Ze względu na rodzaj generowanej energii falę uderzeniową dzieli się na:

• niskoenergetyczną – < 0,2 mJ/mm² (LESWT –low energy shock – wave therapy)
• wysokoenergetyczną > 0,2 mJ/mm² (HESWT –high energy shock – wave therapy).

Ze względu na sposób generowania fali uderzeniowej i ilości generowanej energii, terapia dzieli się na:

• terapię zogniskowaną falą uderzeniową (EWST –extracorporeal shock – wave therapy),
• terapię falą uderzeniową rozchodzącą się promieniście (RSWT – radial shock – wave therapy).

Piezoelektryczna fala uderzeniowa jest nieinwazyjną metodą leczenia oraz regeneracji organizmu w różnych dolegliwościach towarzyszących uprawianiu sportu np. w zapaleniu ścięgna rzepki, czy terapii punktów spustowych (obszary napięć mięśniowych).

Zastosowanie piezoelektrycznej fali uderzeniowej – zogniskowanej (ESWT) w terapii zapalenia ścięgna rzepki – tzw. kolano skoczka.

Kolano skoczka – to zespół nadmiernego przeciążenia aparatu wyprostnego kolana, którego przyczyną jest zapalenie ścięgna rzepki objawiające się bólem w pobliżu przyczepu dalszego ścięgna na dolnym biegunie rzepki.

Przed zabiegiem zaznacza się miejsce terapii (flamastrem) oraz układa pacjenta na stole leczniczym lub krześle, zapewniając stabilne i komfortowe usytuowanie z łatwym dostępem do leczonego obszaru. Na miejsce terapii przykłada się odpowiednią nakładkę żelową oraz głowicę aparatu. W terapii bólu ścięgna zaleca się następujące wartości terapeutyczne fali uderzeniowej: 3 sesje, fala o intensywności 1-3, częstotliwość 2 Hz oraz 2000 – 2500 – ilość fal dla jednej sesji.

Z badań wynika, że po tak wykonanych zabiegach, stwierdza się znaczną poprawę stanu zdrowia i bezbolesnej ruchomości (powyżej 90% osób). Stwierdzono, że ta metoda jest nieinwazyjna, bezpieczna, o krótkim czasie trwania zabiegu, a cechuje ją szybki i długotrwały efekt terapeutyczny.

Zastosowanie fali uderzeniowej w terapii punktów spustowych

Punkt spustowy to objaw przeciążenia układu mięśniowo-powięziowego. Punkty spustowe pod wpływem stymulacji wywołują dolegliwości bólowe. Terapia falą uderzeniową TPST punktów spustowych powoduje normalizację napięcia mięśniowego co poprawia komfort życiowy i zmniejsza dolegliwości bólowe. Zastosowanie pozaustrojowej, zogniskowanej fali uderzeniowej umożliwia terapię oraz precyzyjną lokalizację punktów spustowych, z wykorzystaniem częstotliwości 8 Hz i głębokiej penetracji fali – do 40 mm. Dobranie takich parametrów spowoduje niskie ryzyko powstania krwiaka po terapii.

Wzbogacając terapię punktów spustowych o falę uderzeniową, można efektywnie i bezpiecznie przynosić znaczną ulgę w dolegliwościach bólowych oraz zapewnić lepsze samopoczucie psychiczne i fizyczne.

Terapia falą uderzeniową jest nową i bardzo efektywną metodą w fizykoterapii. Zastosowanie jej w medycynie sportowej bardzo skraca czas powrotu do pełnej sprawności fizycznej zawodników. Terapię tę można dodatkowo zastosować po świeżym urazie, gdyż zabieg powoduje odprowadzenie limfy, co przeciwdziała powstawaniu dużych obrzęków. Badania dowodzą, że najlepsze efekty osiąga się stosując falę uderzeniową do 6 godzin od wystąpienia incydentu urazowego.

 Opracowano na podstawie:

Hojan-Jezierska D., Cieślik B., Wykorzystanie piezoelektrycznej fali uderzeniowej w fizykoterapii, Nowiny Lekarskie, 2010, 79, 3; 245-248.