Felinoterapia (łac. felis – kot i gr. therapeia – opieka, leczenie) terapia z udziałem kota. Za prekursorkę tej formy terapii uważa się brazylijską psychiatrę Nise da Silveira, która jako pierwsza wprowadziła na oddział psychiatryczny koty. Zaobserwowała zdecydowaną poprawę u pacjentów, co pozwoliło na zmniejszenie dawek leków aplikowanych pacjentom. Wszystkie zmiany jakie zachodziły u podopiecznych dr Silveira zapisywała, dzięki czemu określiła zmiany zachodzące u pojedynczych pacjentów oraz w relacjach między pacjentami, a zwierzętami.
Głównym zadaniem felinoterapii jest poprawa kondycji psychofizycznej pacjenta przez kontakt z kotem oraz jego opiekunem. Działanie terapeutyczne ma już sama obserwacja kota lub przebywanie w jego towarzystwie. Osoba biorąca udział w terapii mobilizuje się do działania i podejmowania różnych form aktywności np. zabawa ze zwierzęciem.
Terapia z udziałem kota prowadzona jest w różnych ośrodkach: domy opieki, domy seniorów, domy dziecka, placówki rehabilitacyjne, szpitale, hospicja, przedszkola, biblioteki, szkoły lub ośrodki wychowawcze.
Nie każdy kot może być zwierzęciem terapeutycznym. Musi on przejść wszystkie etapy przygotowawcze, aby został dopuszczony do pracy z ludźmi. Najważniejszy jest wybór kota, kluczowy staje się jego charakter, niektóre rasy nie wykazują zachowań socjalizacyjnych. Kolejnym ważnym etapem jest wychowanie kota, tak aby był przyzwyczajony do kontaktu z różnymi osobami w zmiennym środowisku. Nie tylko kot musi być odpowiednio dostosowany do swojej pracy, wolontariusz także przechodzi szkolenie pozwalające w pełnym zakresie uczestniczyć w terapii.
W 1992r. Delta Society (instytucja założona w 1977r. przez Michaela McCulocha, zajmująca się badaniami nad wpływem zwierząt na ludzi,) określiła standardy definiujące rolę zwierząt w terapii. Wprowadzono podział zajęć na Animal Assisted Activities (AAA) oraz Animal Assisted Therapy (AAT).
Aktywne zajęcia z udziałem zwierząt (AAA) polegają na skłonieniu pacjenta do ruchu przez zabawę. W czasie terapii zawsze obecny jest właściciel-wolontariusz zwierzęcia, który pełni rolę opiekuna, nie narzuca żadnego schematu zajęć, są one spontaniczne. Odbywają się w nieograniczonym czasie, najczęściej w większej grupie osób. Wolontariusz nie sporządza notatek z zajęć, każda terapia jest inna, zależy od relacji między zwierzęciem, a pacjentem.
Terapia z udziałem zwierząt (AAT) prowadzona jest przez wykwalifikowanego terapeutę np. fizjoterapeutę lub lekarza. Sesja jest zaplanowana wcześniej i nastawiona na realizację głównego celu, jaki zakłada program terapeutyczny. Każda terapia zostaje opisana przez terapeutę. Terapia AAT wpływa na podniesienie wiary we własne możliwości oraz uczy pracy w grupie.
Oba programy mają wspólne korzyści, pozwalają terapeutyzować dzieci oraz dorosłych. Z takiej formy terapii mogą korzystać osoby zdrowe, jak i mające problemy ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym. Odbiorcami takich terapii mogą być następujące grupy osób:
- z niepełnosprawnością intelektualną,
- z autyzmem,
- z zaburzeniami pragmatyczno – semantycznymi,
- z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej,
- z zaburzeniami w zachowaniu,
- z niepełnosprawnością ruchową,
- niewidome,
- niesłyszące,
- niedostosowane społecznie,
- z padaczką,
- chore psychicznie,
- z problemami komunikacyjnymi,
- z trudnościami w uczeniu się,
- z problemami logopedycznymi,
- samotne,
- zagubione,
- zestresowane,
- ludzie starsi.
W zależności od grupy docelowej pacjentów tworzone są różne programy felinoterpii. Są z niej wykluczone osoby z alergią na sierść kota lub ze zdiagnozowana ailurofobią – chorobliwy lęk przed kotami oraz osoby agresywne wobec zwierząt, traktujące je jak zabawki.
Opracowano na podstawie:
- Goleman M., Drozd L., Karpiński M., Czyżowski P. Felinoterapia jako alternatywna forma terapii z udziałem zwierząt. Medycyna Weterynaryjna 2012;68(12):732-735.
- Chmiel K., Kubińska Z., Derewiecki T. Terapie z udziałem zwierząt w rehabilitacji różnych form niepełnosprawności. Probl Hig Epidemiol 2014;95(3):591-595
