Kriostymulacja ogólnoustrojowa to krótkotrwałe (1-3 min zabieg), bodźcowe stosowanie temperatur kriogenicznych (od -100 oC do -130 oC) na całą powierzchnię ciała, w celu wywołania oraz wykorzystania fizjologicznych reakcji na zimno.
Stosowanie temperatur kriogenicznych ogólnoustrojowo wywołuje w organizmie szereg reakcji fizjologicznych, m. in. efekt przeciwbólowy, przeciwobrzękowy, nerwowo-mięśniowy, przeciwzapalny, hormonalny, krążeniowy oraz immunologiczny. Efektem kriostymulacji związanym z działaniem przeciwzapalnym może być zmniejszenie nasilenia stresu oksydacyjnego.
Udowodniono, iż działanie skrajnie niskich temperatur wpływa korzystnie na leczenie urazów u sportowców, ale nadal niewiele wiadomo o ich działaniu wspomagającym podczas treningów sportowych.
Jak wiadomo nadmierny wysiłek fizyczny, na jaki narażeni są sportowcy wysokiej klasy, prowadzi do zaburzenia równowagi prooksydacyjno-antyksydacyjnej – stresu oksydacyjnego. Związana z tym nadmierna produkcja reaktywnych form tlenu w mięśniach szkieletowych powoduje uszkodzenia struktur komórowych, które przekładają się na obniżenie siły mięśniowej i zdolności do wykonywania określonego wysiłku fizycznego. Aby więc zapobiec temu zjawisku szuka się skutecznych metod odnowy biologicznej. Dlatego też, celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu kriostymulacji ogólnoustrojowej poprzedzającej codzienny trening Polskiej Kadry Olimpijskiej kajakarzy na aktywność enzymów antyoksydacyjnych organizmu.
W badaniach wzięło udział 19 kajakarzy, których poddano 10-cio dniowemu cyklowi treningowemu. Każdy trening był poprzedzony 3- min. kriostymulacją zgodnie z obowiązującą procedurą medyczną. Trening kontrolny bez kriostymulacji przeprowadzono 4 miesiące wcześniej. Oba treningi różniły się od siebie ponieważ zostały przeprowadzone w różnych okresach treningowych badanych kajakarzy. Badanym pobrano krew żylną (na czczo) przed cyklem treningowym oraz po 6. i 10. dniu treningu w celu oznaczeń biochemicznych. Oznaczono m.in. aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), katalazy (CAT ) i peroksydazy glutationowej (GPx).
Aktywność SOD, CAT i GPx w erytrocytach kajakarzy przed rozpoczęciem treningu kontrolnego i treningu z udziałem zabiegów kriogenicznych była taka sama. Po sześciu dniach treningu kontrolnego bez kriostymulacji ogólnoustrojowej wykazano wzrost aktywności SOD i GPx, natomiast po treningu kojarzonym z kriostymulacją ogólnoustrojową, nie wystąpiły istotne statystycznie zmiany aktywności SOD i CAT, a aktywność GPx wzrosła. Z kolei po zakończeniu treningów w obu przypadkach aktywność enzymów antyoksydacyjnych obniżyła się w stosunku do wyników po 6. dniu treningu, za wyjątkiem SOD po treningu łączonym z kriostymulacją, która wzrosła.
Na podstawie wyników przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż wysiłkowi fizycznemu towarzyszy zwiększona produkcja reaktywnych form tlenu, a wzbogacanie treningów o kriostymulację ogólnoustrojową sprzyja zachowaniu równowagi prooksydacyjno- antyoksydacyjnej.
Reasumując, łączenie treningu z kriostymulacją ogólnoustrojową zmniejsza wrażliwość sportowców na bodźce treningowe oraz redukuje ujemne skutki wysiłku fizycznego, co przekłada się na możliwość uzyskania lepszych wyników sportowych.
Opracowano na podstawie:
Stanek A., Sieroń A. Współczesna krioterapia ogólnoustrojowa w odnowie biologicznej. Ann Acad Med Siles, 2012; Vol. 66, 4: 64-70.
Woźniak A., Woźniak B., Drewa G. Wpływ kriostymulacji ogólnoustrojowej na enzymatyczną barierę antyoksydacyjną we krwi u kajakarzy podczas treningu. Medycyna Sportowa, 2007; 4 (6) Vol.23: 207-214.
