Łokieć tenisisty to jedna z najczęstszych dolegliwości rozpoznawanych w obszarze stawu łokciowego i pomimo nazwy nie odnosi się tylko do osób grających w tenisa. Dotyczy zarówno osób aktywnych, sportowców, jak i osób prowadzących statyczny tryb życia, a objawia się bólem w obszarze bocznym stawy łokciowego (kłykcia oraz nadkłykcia bocznego kości ramiennej). Są to miejsca przyczepu mięśni między innymi: odwracacza, prostownika promieniowego nadgarstka krótkiego i długiego, prostownika palca małego, prostownika palców. Główną funkcją tych mięśni jest prostowanie nadgarstka i palców (zgięcie grzbietowe dłoni) oraz zgięcie łokcia w pozycji pośredniej. Pomimo, iż jest to powszechny problem, czasami ciężko dowieść gdzie zlokalizowana jest pierwotna przyczyna bólu. Zaczęto się zastanawiać czy na pewno jest to problem lokalny, dotyczący tylko stawu łokciowego czy też przyczyny należy szukać gdzie indziej? Skąd pochodzi ta dolegliwość?

Początkowo sądzono, że przyczyną dolegliwości jest stan zapalny przyczepu mięśnia prostownika promieniowego nadgarstka krótkiego. Zauważono jednak, że może mieć to związek również z błędnie przeprowadzonym procesem regeneracji, i tej teorii zaczęto się trzymać. Mnogość terapii i niejednoznaczne doniesienia dotyczące skuteczności skłaniają do refleksji nad kolejnym pytaniem, czy faktycznie problem jest prawidłowo rozumiany? Należy również pamiętać o zróżnicowaniu go z innymi, mniej popularnymi schorzeniami.

Jak sugerują Tosti i wsp. w przypadku tej dysfunkcji należy przeprowadzić diagnostykę różnicową między innymi z:

• zmianami zwyrodnieniowymi w odcinku szyjnym (spondylozą szyjną)
• zespołem cieśni promieniowej,
• wewnątrzstawowym ciałem wolnym,
• guzami,
• uszkodzeniem chrząstki czy martwicą jałową.

W codziennej praktyce fizjoterapeutycznej ważne jest postawienie odpowiedniej diagnozy. W celu zróżnicowania mięśni mogących odpowiadać za ból podczas wyprostu nadgarstka możemy posłużyć się metodyką zaproponowaną przez J. Cyriaxa. Testy oporowe wyprostu nadgarstka z otwartą i zamkniętą dłonią mogą zróżnicować który z mięśni odpowiedzialnych za wyprost bierze największy udział w prowokowaniu bólu. Jest to jednak postępowanie niewystarczające. Nie jesteśmy w stanie bowiem określić jednoznacznie, czy faktycznie mamy uszkodzenie tkanek, czy może zaburzenie innego typu. Badania dodatkowe takie jak USG oczywiście mogą być pomocne, ale mogą również wprowadzić nas w błąd, ponieważ obecność zmian w obszarze tkanek miękkich nie jest jednoznaczne z ich odpowiedzialnością za ból. Ból w obszarze bocznym stawu łokciowego może wynikać również z problemu zlokalizowanego w odcinku szyjnym kręgosłupa.

Dlatego test oporowy nadgarstka należy powtórzyć w pozycji ze skorygowaną postawą. Zmiana ustawienia głowy może zmniejszyć nacisk np. krążka międzykręgowego na poziomie C6, C7 czy C8 (z których zaopatrzone są mięśnie). Niestety poprzez korekcję postawy można zmienić zarówno ustawienie odcinka szyjnego kręgosłupa ale i obręczy barkowej. Ponownie nie jesteśmy w stanie dokładnie ocenić gdzie jest prawdziwa przyczyna bólu, ale na pewno można stwierdzić, czy należy dalej pracować lokalnie czy może jednak bardziej globalnie, koncentrując swoją uwagę na obszarze obręczy barkowej i odcinka szyjnego kręgosłupa. Zmiana napięcia w obszarze obręczy barkowej podczas korekcji jest rzeczą indywidualną, wynika ona bowiem z nawykowej postawy ciała. W dzisiejszych czasach tendencja postawy zmierza w stronę wysunięciu głowy ku przodowi (protrakcji), przesunięciu barków ku przodowi (pracownicy biurowi), dlatego też możemy spodziewać się, że mięśnie grzbietu są w nadmiernym rozciągnięciu (np. mięsień czworoboczny grzbietu, który przyczepia się w okolicy wyrostków kolczystych kręgów szyjnych i piersiowych). Dodatkowo protrakcja głowy z jej częstym pochylaniem spowoduje większe pociągnięcie i napięcie części zstępującej mięśnia czworobocznego grzbietu w kierunku ku górze. Przy utrwalonej pozycji przednia część włókien może ulegać skróceniu pociągając za sobą przedni akton mięśnia naramiennego. Mięsień naramienny poprzez przegrodę międzymięśniową łączy się ze ścięgnem mięśni prostowników. Stanowi to kolejny dowód na to, że przyczyna łokcia tenisisty może istnieć w innym obszarze niż łokieć.

Analizując problem pacjenta terapeuci zwracają uwagę głównie na tkanki, które zaczynają się dopiero od tego momentu, nie patrząc na to co jest powyżej, a wiemy również, że z mięśniem naramiennym połączone są poprzez powięź inne grupy mięśniowe. Co więcej, tkanki mogą przenosić napięcie nie tylko w ciągłości, ale również pomiędzy warstwami, co jeszcze bardziej komplikuję zrozumienie i analizę indywidualnego problemu z jakim pacjent przychodzi. Dlatego tak bardzo istotne jest aby dokładnie przyjrzeć się całemu kompleksowi kończyny górnej oraz reszcie ciała wiedząc, jak poszczególne tkanki potrafią wpłynąć czy też zaburzyć równowagę zapewniającą optymalne funkcjonowanie.

Literatura:

1. Vicenzino B, Wright A. Lateral epicondylalgia I: epidemiology, pathophysiology, etiology and natural history. Physical Therapy Reviews 1996; 1 : 23–34.
2. Faro F, Wolf JM. Lateral Epicondylitis: Review and Current Concepts. Journal of Hand Surgery 2007; 32(8):1271-1279.
3. Siedlaczek M, Siedlaczek A, Bułatowicz I et al:Physiotherapeutic assessment and clinical reasoning as an element of a complex physiotherapy according to a modern physiotherapy model. Journal of health sciences. 2014; 4 (9). 542
4. Myers T: Anatomy Trains: Myofascial Meridians for Manual and Movement Therapists. Elsevier Health Sciences 2009.

#łokieć tenisisty

#łokieć tenisisty