Rozważania nad możliwością „złamania” bariery 2 godzin w biegu maratońskim zostały podjęte w publikacji autorstwa Joyner i wsp. (2011) na łamach Journal of Applied Physiology. Autorzy wyrazili swoją opinię na temat optymalnych predyspozycji zawodnika, które umożliwiłyby osiągnięcie tego wyczynu.
Na podstawie analizy historii rekordów świata w maratonie wykazano, że od początku lat 50-tych XX wieku do czasów obecnych, nastąpiła poprawa rekordowych wyników o ponad 16 minut. Aktualnym rekordzistą świata w biegu maratońskim jest Kenijczyk Dennis Kimetto (Belin 2014, 2:02:57), który niedawno poprawił rekord swojego rodaka Patricka Makau (Berlin 2011, 2:03:38). Znaczącą poprawę wyników zaobserwowano po tym jak dostrzeżono pozytywne efekty treningów o wysokiej objętości i zaczęto je powszechnie stosować w praktyce trenerskiej.
W latach 60-tych afrykańscy biegacze zaczęli coraz liczniej startować w biegach maratońskich o zasięgu międzynarodowym, co miało wpływ na dalszą poprawę rekordowych wyników. Równie istotne znaczenie miały rosnące nagrody pieniężne dla zwycięzców maratonów, które wprowadzono na początku lat 80-tych. Umożliwiły one najlepszym zawodnikom dodatkowo zarabiać pieniądze wzmacniając w ten sposób ich motywację do ciężkich treningów. Maraton poniżej 2 godzin
Autorzy omawianego artykułu prognozują, że „złamanie” bariery 2 godzin w biegu maratońskim może nastąpić na przestrzeni najbliższych 13-25 lat przez zawodnika wywodzącego się z kraju wschodnioafrykańskiego.
Zawodnik, któremu uda się pokonać dystans maratoński (42 km 195 m) w czasie poniżej 120 minut, będzie musiał posiadać optymalny profil fizjologiczny charakterystyczny dla długodystansowca. Zawodnik ten powinien posiadać wysoki poziom VO2max i progu mleczanowego oraz wysoką ekonomię biegu. Z dotychczasowych badań wynika, że wysoki poziom wymienionych wskaźników wydolności aerobowej decyduje o wyniku w biegach długodystansowych.
U czołowych maratończyków rejestrowane są wielkości VO2max wynoszące od 70 do 80 ml/kg/min. Ponadto, zawodnicy tej klasy są w stanie przez ponad 1 godzinę kontynuować bieg z prędkością odpowiadającą 85-90% VO2max.
Okazuje się jednak, że stosunkowo rzadko ten sam zawodnik posiada zarówno skrajnie wysokie wielkości VO2max, jak również wybitną ekonomię biegu. Autorzy podali przykład zawodników wywodzących się ze regionu wschodniej Afryki, którzy zwykle nie posiadają skrajnie wysokich wielkości VO2max, natomiast charakteryzują się bardzo wysoką ekonomią biegu.
Wysoka ekonomia biegu warunkuje oszczędniejsze wykorzystanie glikogenu mięśniowego. Ponadto, mniejsza produkcja ciepła pochodzenia metabolicznego może przyczynić się do obniżenia termicznego stresu. Maraton poniżej 2 godzin
Autorzy podkreślili również znaczenie optymalnej budowy ciała maratończyków. Wybitni maratończycy charakteryzują się średnią wysokością i niewielką masą ciała. Wśród najlepszych zawodników dominują Kenijczycy i Etiopczycy, których średnia wysokość ciała wynosi około 170 +/- 6 cm, a masa 56 +/- 5 kg. Maraton poniżej 2 godzin
Należy podkreślić fakt, iż większość afrykańskich maratończyków zamieszkuje tereny położone na znacznych wysokościach (średnia wysokość Afryki wynosi 657 m n.p.m.) i charakteryzują się wysokim poziomem aktywności fizycznej od wczesnych lat życia. Te dwa czynniki mogą również mieć wpływ na rozwój możliwości wysiłkowych organizmu afrykańskich biegaczy długodystansowych.
Naukowcy coraz częściej zwracają uwagę na potencjalne czynniki związane z uwarunkowaniami genetycznymi i możliwością ich dalszego rozwoju w procesie wieloletniego treningu. Możliwości wykonania analizy genotypu zawodnika oraz określenia jego indywidualnych predyspozycji do wysiłków długotrwałych są aktualnie ograniczone i poznane jedynie w niewielkim stopniu.
Omawiany artykuł wywołał szeroki odzew ze strony środowiska naukowego specjalizującego się w badaniach fizjologicznych, czego dowodem była duża ilość opublikowanych komentarzy (również na łamach Journal of Applied Physiology) stanowiących uzupełnienie ogólnego poglądu przedstawionego w artykule autorstwa Joyner i wsp. (2011).
Opracowano na podstawie:
- Joyner MJ, Ruiz JR, Lucia A. The two-hour marathon: who and when? J Appl Physiol, 2011; 110: 275–277.
- Sagalara A. Praktyczne wnioski z badań naukowych. Magazyn Trenera, 24/2013.
