System trzewny organizmu  tworzy układ wzajemnych powiązań między sobą oraz strukturami całego ciała człowieka. Założeniem technik trzewnych (wisceralnych) jest istniejąca harmonia pomiędzy wprawionymi w ruch wszystkimi narządami wewnętrznymi oraz pozostałymi strukturami ciała człowieka, funkcjonującymi zgodnie z zasadami fizjologii, anatomii oraz biomechaniki. Prawidłowe funkcjonowanie elementów trzewnych ma zatem istotny wpływ na zdrowie człowieka, a zaburzenie w którymś z narządów może być przyczyną choroby czy dolegliwości bólowych lub przyczyniać się do podtrzymania złego stanu zdrowia nie pozwalając na efektywne uruchomienie fizjologicznych mechanizmów samoleczenia.

Przy braku harmonii (utraty ruchomości) pracy jednego z narządów z powodu nieprawidłowych napięć mięśniowych, zrostów lub blizn organizm zaczyna działać nieprawidłowo przeciwko sobie, wpływając na zmianę napięć w układzie mięśniowym, więzadłowym, stawowym i powięziowym. Na skutek powstałych usztywnień w ciele człowieka dochodzi do dysfunkcji i schorzeń w układzie mięśniowo-stawowym, trawiennym, oddechowym, naczyniowym, nerwowym oraz moczowym.

Manipulacje wisceralne (trzewne) są zabiegami manualnymi mającymi na celu likwidację dysfunkcji w obrębie organów wewnętrznych. Techniki te można podzielić na bezpośrednie polegające na mobilizacji danego narządu wewnętrznego poprzez określone manewry ręczne oraz techniki pośrednie polegające na delikatnym ułożeniu ręki w celu wyczucia wszelkich niewłaściwych napięć dotyczących spontanicznej ruchomości jaką posiada każdy narząd. Poprzez manipulacje trzewne odzyskujemy prawidłową ruchomość, elastyczność i napięcia tkanek wokół danego narządu, a tym samym powodujemy lepsze jego ukrwienie.

Szereg powiązań między organami wewnętrznymi oraz układem mięśniowo-szkieletowym, naczyniowym i nerwowym powoduje, że manipulacje wisceralne zostają włączone w kadr globalnego leczenia osteopatycznego np. w bólach głowy, kręgosłupa, cieśni nadgarstka, łokcia tenisisty czy dolegliwości kolana, odgrywając często kluczowe znaczenie w leczeniu pacjenta.

Dodatkowo istnieją specyficzne połączenia układu trzewnego z oddalonymi rejonami ciała. Przykładowo połączenia neurologiczne, poprzez unerwienie narządów wewnętrznych, bezpośredni ucisk i wspólne przewodzenie informacji. Możliwe jest rzutowanie dolegliwości bólowych do prawego barku przez wątrobę w mechanizmie przeniesienia bodźca bólowego poprzez nerw przeponowy do okolicy jaki on unerwia (okolica unerwienia C3-C5).

Narządy wewnętrzne mogą powodować napięcie mięśni przykręgosłupowych, dysfunkcje stawów oraz blokady w ruchomości żeber. Przez bezpośrednie sąsiedztwo narządów i ich powiązania więzadłowe oraz naczyniowe, organy wewnętrzne mogą pociągać się lub wzajemnie uciskać. Czynniki naczyniowe, takie jak długotrwałe napięcie mechaniczne tkanek, niekorzystnie wpływa na ukrwienie, odżywienie i dotlenienie, czyli w efekcie na prawidłowe funkcjonowanie. Istotny jest również  wpływ sfery emocjonalnej na dysfunkcję narządów wewnętrznych oraz napięcie w układzie mięśniowo-szkieletowym, np. wątroba jako organ związany z uczuciem gniewu.

Wśród najczęstszych dolegliwości związanych z dysfunkcją wątroby wymienia się:

• Dysfunkcje C4-C5 (jednostronnie lub obustronnie)
• Dysfunkcje prawego barku
• Dysfunkcje prawej łopatki
• Dysfunkcje żeber i stawów żebrowo-poprzecznych na wysokości Th7-Th10 po prawej stronie
• Dysfunkcje okolicy Th7-Th10
• Dysfunkcje C0-C1 po prawej stronie
• Dolegliwości bólowe głowy
• Dolegliwości bólowe prawego oka i czołowe bóle głowy
• Dolegliwości bólowe karku
• Zmęczenie, złe samopoczucie
• Rwa kulszowa lewostronna poprzez powiązania z układem moczowo-płciowym
• Rwa kulszowa prawostronna poprzez powiązania z prawą nerką i okrężnicą wstępującą

Inne dolegliwości związane z dysfunkcją wątroby:

• Niespokojny sen, zaburzenia snu
• Problemy z trawieniem u kobiet w związku z cyklem hormonalnym
• Źle tolerowane spanie na prawym boku lub na brzuchu
• Złe trawienie np. tłuszczów, kawy, czekolady, jajek, wieprzowiny, cebuli i in.
• Zwiększona wrażliwość na światło 1-2 godziny po posiłku
• Przewlekłe zapalenie zatok
• Zapalenie dziąseł

Techniki osteopatyczne mogą wywoływać korzystny wpływ na różnych poziomach naszego ciała.

1. Aktywacja krążenia płynów.

Aktywacja cyrkulacji limfy, pośrednia stymulacja układu krążenia, naczyń żylnych, płynów śródmiąższowych, płynu mózgowo-rdzeniowego oraz płynu maziowego.

Aplikacja technik pomaga „przepchnąć” zastój płynów (obrzęk, pierwotna lub wtórna limfodenopatia) w skórze, śluzówkach, mięśniach, narządach wewnętrznych, stawach, szwach czaszkowych, okostnej itp.

2. Techniki osteopatyczne drenują:

• toksyny: jako część terapii wspomagają regeneracje tkanek, np. w obszarach blizn, miejsc złamań, operacji
• makromolekuły (proteiny): pomagają eliminować bogate w proteiny płyny z tkanek pozakomórkowych, absorbować stany zapalne i obrzęki
• tłuszcz: komórki tłuszczu występujące w ciele są ewakuowane wraz z układem limfatycznym

3. Stymulują układ immunologiczny.

Wzrost przepływu limfy niosącego antygeny do węzłów limfatycznych zwiększają kontakt antygen/przeciwciało. Techniki te mogą mieć charakter prewencyjny ale, również obserwuje się pozytywny wpływ w stanach zapalnych przewlekłych i podostrych takich jak: zapalenie oskrzeli, zatok, migdałków, krtani, stawów, egzema, zespół przewlekłego zmęczenia, choroby antyimunologiczne itp.

4. Stymulują system przywspółczulny.

Stymulacja układu limfatycznego zwiększa aktywność układu przywspółczulnego i zmniejszenie aktywności układu współczulnego. Może to mieć istotne znaczenie w leczeniu stresu, depresji i zaburzeń snu.

5. Redukcja bólu.

Techniki osteopatyczne zmniejszają zastój płynów i mogą hamować nocyceptory

6. Redukcja wzmożonego napięcia mięśniowego: hipertonus mięśniowy, zaparcia itp.

Układ trzewny powinien być badany i leczony podobnie jak system mięśniowo-szkieletowy. Istotne jest znalezienie napięć i przywrócenie harmonii pomiędzy narządami wewnętrznymi a pozostałymi strukturami ciała, funkcjonującymi zgodnie z zasadami fizjologii, anatomii oraz biomechaniki.

Techniki manualne stosowane w terapii trzewnej mają na celu przywrócenie właściwych zależności pomiędzy funkcją i strukturą organów wewnętrznych oraz układem nerwowym, szkieletowym, mięśniowym i powięziowym. Stosuje się techniki stymulujące układ naczyniowy, limfatyczny oraz nerwowy. Celem zabiegów jest rozluźnienie okolicy powięziowej danego narządu oraz zmniejszenie ciśnienia poprzez wyrównanie napięć leczonej okolicy w ujęciu lokalnym i globalnym.

Piśmiennictwo:

• Majchrzycki M.: Osteopatia trzewna. Wątroba. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja 2016; 71:54-56.
• Tyszko-Bury E.: Zastosowanie technik osteopatycznych u pacjentek z dolegliwościami bólowymi dna miednicy. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja 2015; 66: 6-12.
• Majchrzycki, M., Ciechomski J: Wpływ leczenia osteopatycznego na poprawę funkcjonowania układu limfatycznego. Impact of osteopathic treatment to improve the functioning of the lymphatic system.

Osteopatia trzewna

Osteopatia trzewna