Wypalenie zawodowe od wielu lat jest przedmiotem zainteresowania psychologów sportu. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu Stanowego na Florydzie rzucają nieco więcej światła na ten coraz powszechniejszy problem w środowisku sportu wyczynowego. W pracy opublikowanej na łamach czasopisma „Anxiety, Stress and Coping” podjęli problem wypalenia zawodowego u trenerów sportowych.
Odpowiadają w niej na pytanie jaką rolę odgrywają w jego powstawaniu stres oraz perfekcjonizm. Wypalenie zawodowe możemy opisać jako stan zmęczenia spowodowany oddaniem się sprawie, które nie przyniosło oczekiwanego efektu. Towarzyszą mu często groźne objawy, takie jak emocjonalne zmęczenie, obniżone morale, brak satysfakcji, a nawet niechęć wobec osób, z którymi się pracuje, czy też pogorszenie relacji małżeńskich oraz objawy somatyczne.
Perfekcjonizm jest to efekt zbyt wysokiej, krytycznej oceny oraz wysokich osobistych standardów w wyznaczaniu sobie osobistych celów. Powoduje często zwiększenie się poziomu stresu, co dodatkowo może przyczyniać się do powstania wypalenia zawodowego, zwłaszcza, jeśli trenerzy swoje poczucie sensu uzależniają od sportowych osiągnięć.
Perfekcjonizm podzielić można na adaptacyjny (normalny) – w którym wysokie standardy nie pociągają za sobą stresu, często z resztą konieczny dla osiągnięcia sukcesu w wymagającym otoczeniu sportowym, oraz nie adaptacyjny (neurotyczny).
W badaniu wzięło udział 177 trenerów uniwersyteckich różnych dyscyplin sportowych, z czego ponad połowę stanowili mężczyźni, a pozostałą część kobiety.
Dzięki zastosowaniu zaawansowanych modeli statystycznych badacze stwierdzili, że jedynie nie adaptacyjny perfekcjonizm przyczynia się do rozwinięcia wypalenia u trenerów sportowych. Oddziałuje on zarówno pośrednio, poprzez zwiększenia stresu – jednego z głównych przyczyn wypalenia, jak i bezpośrednio. Oznacza to, że nawet przy niegroźnym poziomie stresu może on stanowić znaczący czynnik ryzyka wypalenia zawodowego.
Co ciekawe, badani trenerzy sportowi przeciętnie nie przejawiali wysokiego poziomu wypalenia zawodowego.
Opracowano na podstawie:
Tashman L.S., G. Tenenbaum, R. Eklund. The effect of perceived stress on the relationship between perfectionism and burnout in coaches. Anxiety, Stress, & Coping, 2010; 23: 195–212 /wypalenie zawodowe trenerów.
