Jak Ty budujesz swoje schody do sukcesu? Czy kiedykolwiek próbowałeś coś zbudować? Wyobraź sobie, że murarz przygotowuje się do nowego projektu jakim jest budowa schodów w nowym domu. Na początku upewnia się, że ma wszystkie niezbędne narzędzia do pracy. Następnie dzwoni do sklepu budowlanego i zamawia wszelkie niezbędne produkty. W końcu łączy wszelkie niezbędne produkty i narzędzia, by w końcu rozpocząć swoją pracę. Możesz sobie wyobrazić, że buduje schody tylko przy użyciu śrubokrętu? W sporcie popełniamy bardzo podobne błędy, jeżeli wszystkie niezbędne narzędzia do osiągnięcia sukcesu nie są pod ręką.
Sezon po sezonie biegacze spędzają czas nad poprawą swojej techniki, rozwojem kondycji, wzmocnieniem ciała. Jest do częsty przypadek, że psychika nie jest trenowana na równi z ciałem.
Kolejny sezon rozpocznij z myślą o rozwoju mentalnym. Poniżej przedstawię zestaw narzędzi,które pomogą popracować nad psychiką, tak ważną podczas zawodów czy treningu. Zachęcam także do wykorzystania wskazówek i do własnych poszukiwań!
MENTALNE UMIEJĘTNOŚCI NIEZBĘDNE DLA SPORTOWCA
Pierwsze cztery umiejętności: praktyka i fundamentalne zdolności to- ustanowienie celu, progres na drodze do sukcesu, wizualizacja, mówienie do siebie,koncentracja. Następna grupa umiejętności to zdolności wykorzystywane podczas wyścigu. Są to pewność siebie, zarządzanie energią, przygotowanie psychiczne do wyścigu oraz radzenie sobie z presją podczas zawodów.
1) Ustanawianie celów
Ustanawianie celów jest bardzo efektywną drogą do wskazania kierunku,do którego dążymy, informacji zwrotnych, motywacji oraz wsparcia codziennych treningów i wyścigów. Ponadto pozwala na rozwój poprzez ustanawianie coraz to nowych celów podczas treningów i zawodów.
2) Wizualizacja
Umiejętność ta jest skupiona na tworzeniu i przetwarzaniu sportowych występów oraz służy rozwojowi wyobraźni związanej stricte ze sportem. Wizualizacja jest szczególnie pomocna podczas nauki nowych umiejętności oraz skoncentrowaniu na osiągnięciu sukcesu.
3) Mówienie do siebie
Wewnętrzny dialog, który zachodzi w Twojej głowie. Może być pozytywny, bądź negatywny i co za tym idzie, może być bardzo pomocny lub szkodliwy podczas treningu i zawodów. Rozwój tej umiejętności jest ważny, gdy chcemy nauczyć się jak identyfikować mowę do siebie i jak ją kontrolować.
4) Koncentracja
Koncentracja to umiejętność skupiania uwagi na odpowiedniej rzeczy w odpowiednim czasie. Jeżeli biegacz potrafi rozpoznać swoje własne słabości i mocne strony koncentracji oraz wie, gdzie skoncentrować uwagę, tym lepiej jest przygotowany do krytycznych sytuacji podczas wyścigu.
5) Pewność siebie
Cechą charakterystyczną najlepszych zawodników jest wysoki poziom pewności siebie. Polega ona na wierze w swoje możliwości i osiągnięcie sukcesu. Jest zwykle widoczna w sposobie chodzenia, mówienia, zachowania, myślenia oraz uczuciach, które temu towarzyszą. Jest kilka dróg pracy nad pewnością siebie sportowca (przedstawię je w kolejnych artykułach).
6) Gospodarowanie energią
Często sportowcy narzekają, że przed i podczas wyścigu są czasem zbyt nerwowi, a czasem zbyt zrelaksowani. Praca nad gospodarowaniem energią pozwala określić jej aktualny poziom, zdefiniować jaki poziom energii jest dla sportowca najlepszy oraz uczy najlepszych strategii gospodarowania energią.
7) Przygotowanie psychiczne do wyścigu
W dniu zawodów sportowiec powinien być fizycznie gotowy do startu, ale co z jego przygotowaniem mentalnym? Ponieważ umysł może zablokować ciało podczas biegu, jest bardzo ważne, by przygotować się równie dobrze w zakresie fizycznym jak i psychicznym. Ten podpunkt jest kulminacją poprzednich. Psychiczne przygotowanie do wyścigu powinno być automatycznie po przepracowaniu poprzednich aspektów treningu mentalnego.
8) Radzenie sobie z presją podczas zawodów
Często zdarza się, że bardzo dobrzy zawodnicy nie osiągają zadowalających wyników podczas ważnych startów. Nie są w stanie wykorzystać w pełni swoich fizycznych możliwości. Radzenie sobie z presją wygląda inaczej podczas treningu i podczas wyścigu,dlatego tak ważna jest praca nad tym aspektem treningu mentalnego.
Umiejętności mentalne są UMIEJĘTNOŚCIAMI
Psychiczne umiejętności są analogiczne do fizycznych umiejętności. Obu można się nauczyć i wprowadzać do swojego repertuaru zdolności w celu wykorzystania podczas zawodów. Trenerzy jak i sami biegacze potwierdzają, że mentalne umiejętności to coś co się, albo posiada, albo nie (sportowiec jest pewny siebie, bądź nie jest pewny siebie) . Tak naprawdę to jest coś czego można się nauczyć i rozwijać.
Umiejętności mentalne są ważne dla każdego sportowca na każdym poziomie zaawansowania
Psychiczne przygotowanie,jest istotne nie tylko dla profesjonalistów, lecz także dla rozwijających się sportowców. Tak jak trenowane jest ciało tak samo musi trenowana być psychika. Praktyka mentalna prowadzi do silnych psychicznych fundamentów i nawyków, które są istotnymi komponentami treningu i zawodów. Bez treningu psychiki biegacze często tracą możliwości osiągnięcia sukcesu. Są przygotowanie fizycznie, ale nie psychicznie.
Trening mentalny nie jest prosty
Sportowcy mogą się nauczyć jak radzić sobie ze swoimi brakami w treningu mentalnym, jednak część z nich nigdy nie rozwinie w sobie umiejętności do połączenia treningu ciała i umysłu. Są to zwodnicy, którzy mają tendencję do kilku dobrych i wielu średnich występów. Sportowcy, którzy wkładają wysiłek w odkrycie możliwości swojego umysłu, wiedzą, że wymaga to czasu, wysiłku i zaangażowania tak jak trening fizyczny. Jednak tak jak trening ciała, tak trening umysłu może dać zaskakujące efekty.
PSYCHOLOGIA SPORTU
Może:
– zwiększyć Twoje możliwości kontrolowania swojego ciała i umysłu pod presją
– zwiększyć Twoją biegową pewność siebie
– pomóc wydobyć Twoją najlepszą formę i przygotowanie podczas zawodów
Nie może:
– zastąpić fizycznego treningu
– zastąpić technicznego treningu
– zwiększyć potencjału twojego ciała
Opracowano na podstawie:
- Biddle S. (1987) Foundations of Health-Related Fitness in Physical Education. Ling P.H., London.
- Botwina R., W.Starosta (2002) Mentalne wspomaganie sportowców. Teoria i praktyka. MSMS, Warszawa.
- Buceta J. (1996) Sport and Exercise Psychology in Spain. In: Sport and Exercise Psychology: A Global Perspective. Symposium unpublished typescript. Williamsburg, Virginia.
- Nawrocka W. (1979) Polska psychologia sportu i jej miejsce w dorobku tej dziedziny psychologii stosowanej na świecie. W: Humanistyczne podstawy kultury fizycznej – aktualny stan badań. AWF, Poznań, Monografie 130, pp. 143-156.
- Salmela J.H. (1992) The world sport psychology sourcebook: Human Kinetics, Champaign, IL.
- Thomas P.R. (1996) Sport and Exercise Psychology in Australia. In: Sport and Exercise Psychology: A Global Perspective. Symposium unpublished typescript. Williamsburg, Virginia.
- Tyszka T. (1991) Psychologia i sport. Z Warsztatów Badawczych. AWF, Warszawa.
- Unestahl L.E. (1979) Inner Control by Mental Training. Veje, Örebro.
- Weinberg R.S., D.Gould (1999) Foundations of Sport and Exercise Psychology. Human Kinetics, Champaigne.
- Zdebski J. (1991) Psycholog w praktyce sportowej. AWF, Kraków, Zeszyty Naukowe/ trening mentalny.
