Balneologia i medycyna fizykalna są dziedzinami wiedzy medycznej, które wykorzystują naturalne metody lecznicze i czynniki fizyczne do leczenia, rehabilitacji, prewencji i diagnostyki. Medycyna uzdrowiskowa, której głównym działem jest balneoterapia stosuje do celów leczniczych naturalne tworzywa lecznicze, takie jak wody mineralne, gazy i peloidy. Terapie są bezpieczne i przyjemne. Odświeżają, detoksykują i relaksują organizm. Ze względu na naturalne produkty używane w terapiach poleca się je wszystkim, w ramach odnowy biologicznej.
Wody lecznicze to naturalne wody podziemne o udowodnionych właściwościach leczniczych, cechujące się stałym składem chemicznym i naturalną czystością mikrobiologiczną. O udowodnionych właściwościach leczniczych decydują rodzaj i stężenie aktywnych składników biochemicznych. Polska posiada bogate złoża leczniczych wód mineralnych. Najczęściej stosowane wody to chlorkowo-sodowe, wodorowęglanowe, siarczkowo-siarkowodorowe, radoczynne i termalne.
Torfy lecznicze zaliczane są do peloidów, które pochodzą z nieodwodnionego torfowiska o stopniu humifikacji wyższym niż H3 (bardzo słabo rozłożony). Powinny zawierać więcej niż 75% substancji organicznych w przeliczeniu na suchą masę, mających właściwości fizyko-chemiczne i mikrobiologiczne odpowiednie dla surowców leczniczych. Na wartość leczniczą borowin wpływa fakt, że wśród składników stałych torfu występują części organicznie i nieorganiczne. Z reguły torfy charakteryzujące się wyższym stopniem rozkładu są bardziej cenione w lecznictwie uzdrowiskowym.
Metody lecznicze, jakie wykorzystuje lecznictwo uzdrowiskowe mają charakter bodźców leczniczych. W odpowiedzi na nie w organizmie powstają reakcje określane ze względu na swój charakter jako adaptacyjne i kompensacyjne. Jeżeli terapie stosowane są systematycznie, pod postacią serii zabiegów, w organizmie następuje stopniowe jego przestrojenie w kierunku przywrócenia zdrowia. Oddziaływanie metod balneologicznych jest stopniowe. Wolno obserwowane efekty są niejednokrotnie trwalsze w stosunku do uzyskiwanych innymi metodami leczniczymi.
Opracowano na podstawie:
1. Demczyszak, I., Perkowska, K. Wrzosek, Z., Sutkowska, E.: Możliwości zastosowania alfaterapii w aspekcie lecznictwa uzdrowiskowego. Balneologia Polska. 2009; LI (1); 56-60.
2. Kochański J.W.: Balneologia i hydroterapia. AWF, Wrocław, 2002.
3. Kuliński W. : Balneoterapia W: Kwolek A (red.) Rehabilitacja medyczna. Urban & Partner, Wrocław, 2003, tom 1.
4. Mika T. , Kasprzak W.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa, 2001.
5. Ponikowska J., Walczak J.: Medycyna uzdrowiskowa w zarysie. Wydawnictwo Watext’s, Warszawa, 1995.
