Sportowcy o afrykańskim pochodzeniu zawdzięczają niezwykłe wyniki odmiennej niż u innych grup etnicznych budowie mięśni. Dowiodły tego między innymi głośne badania przeprowadzone przez prof. Bengta Saltina ze słynnego Kopenhaskiego Instytutu Badań Mięśni. Przez kilka lat analizował on budowę i pracę mięśni biegaczy i skoczków z Afryki oraz Afroamerykanów. Główne różnice między Afrykanami i Amerykanami pochodzenia afrykańskiego a resztą świata kryją się w budowie i działaniu mięśni szkieletowych. Przykładem jest tutaj m.in. dłuższe ramię dźwigni mięśniowej rozciągającej ścięgno Achillesa które sprawia, że mięśnie mogą wytwarzać więcej siły.
Jednak uczeni obserwują nie tylko istotne różnice w budowie mięśni pomiędzy Afrykanami a resztą świata, lecz także, co okazało się bardzo ważne, między biegaczami ze wschodniej i zachodniej Afryki. Różnice sprawiają, że sportowcy mający swoje korzenie w Afryce Zachodniej (czyli również Afroamerykanie) są najlepszymi sprinterami na świecie – 95% rekordów na krótkich dystansach należy właśnie do nich.
Badania naukowe wykazały także, że w pewnych regionach świata ludzie dziedziczą określone proporcje włókien mięśniowych. Afrykanie z zachodu kontynentu oraz Afroamerykanie mają zupełnie inny skład mięśni niż mieszkańcy Afryki Wschodniej. Istnieją dwa rodzaje włókien mięśniowych: włókna czerwone (wolnokurczliwe – typu I) oraz białe (szybkokurczliwe – typu IIA i IIX). Na podstawie analiz stwierdzono, iż około 70% Jamajczyków, których przodkowie pochodzą z zachodnich krańców Afryki, ma gen ACTN3 kodujący białka tzw. superszybkich mięśni (alfa-aktyninę-3). Białka te występują we włóknach typu II. Przemiany energetyczne są dzięki niemu znacznie skuteczniejsze i szybsze. Zupełnie inaczej jest w przypadku kenijskich czy etiopskich maratończyków. Znaczna część społeczeństwa ze wschodnich regionów Czarnego Lądu wykazuje przewagę włókien typu I, czyli wytrzymałościowych. Chociaż zarówno na Jamajce, jak i w Kenii ludzie trenują bieganie, to raczej nie należy się spodziewać, że Jamajczyk zostanie mistrzem świata w maratonie, a Kenijczyk w sprincie.
Dominację czarnoskórych zawodników da się wytłumaczyć pewnymi, wykształconymi w toku procesu adaptacyjnego wyjątkowymi właściwościami. Zawodnicy ci mają:
- mniej podskórnego tłuszczu w całym organizmie, a szczególnie na kończynach górnych i dolnych. Mają zatem więcej aktywnej masy mięśniowej. Zaobserwowano u nich także szersze ramiona oraz barki i większe uda. Mają ogólnie bardziej rozwiniętą muskulaturę.
- wyżej położony środek ciężkości, wąskie biodra i chude łydki,
- większą rozpiętość ramion, rękę relatywnie dłuższą niż przedramię, a stopę relatywnie dłuższą niż kość piszczelowa, która jest dłuższa niż udo,
- szybszy odruch rzepkowy,
- większą gęstość ciała z uwagi na większą masę kości,
- znacząco wyższy poziom testosteronu we krwi, co wzmaga procesy anaboliczne i daje możliwości skutecznego wykonywania wysiłków o dużej intensywności,
- wyższy procentowy udział włókien mięśniowych szybkokurczliwych i więcej enzymów beztlenowych, co sprzyja wysiłkom eksplozywnym
Opracowano na podstawie:
- Saltin B, Kim CK, Terrados N, Larsen H, Svedenhag J, Rolf CJ. Morphology, enzyme activities and buffer capacity in leg muscles of Kenyan and Scandinavian runners. Scand J Med Sci Sports. 1995 Aug;5(4):222-30.
- Yang N, MacArthur DG, Wolde B, Onywera VO, Boit MK, Lau SY, Wilson RH, Scott RA, Pitsiladis YP, North K. The ACTN3 R577X Polymorphism in East and West African Athletes. Med Sci Sports Exerc. 2007 Nov;39(11):1985-8.
- Hamilton B. East African running dominance: what is behind it? Br J Sports Med. 2000 October; 34(5): 391-394.
- Saltin, B. The Kenya report. New Studies in Athletics 2003, 18, 15-24.
- Entine J. Taboo: Why Black athletes dominate sports and why we’re afraid to talk about it. New York, Public Affairs, 2000