Pr
ezentacja wyników badań ankietowych przeprowadzonych w latach 2008 – 2011 na grupie 180 osób (63 kobiety i 117 mężczyzn) startujących w zawodach pływackich z cyklu Masters (Pływanie Masters). Wyniki charakteryzują ogólną strukturę czasową i rzeczową treningu Mastersów, jak również odnoszą się do zaleceń prozdrowotnej aktywności osób dorosłych i starszych.
W przeprowadzonym badaniu ankietowym dokonano ogólnej charakterystyki struktury treningów realizowanych przez Mastersów – Pływaków w Polsce z uwzględnieniem wieku i płci . Określona została m.in. częstotliwość treningów, przepływany tygodniowy dystans oraz podejmowanie innych form aktywności ruchowej). Pływanie Masters
W badaniu uczestniczyło łącznie 180 osób (63 kobiety i 117 mężczyzn). Wśród pływających Mastersów w naszym kraju największą grupę stanowią osoby w wieku 50 – 60 lat, zwłaszcza wśród kobiet.
Pływanie Masters
Znaczny odsetek stanowią byli zawodnicy wyczynowi. Okazuje się, że zdecydowaną część wśród mężczyzn stanowią osoby, które trenowały pływanie w młodości (ok. 66%). W przypadku kobiet podział jest niemalże równomierny.
Pływanie Masters
Według zaleceń prozdrowotnej aktywności fizycznej opublikowanych w 2007 roku przez amerykańskie stowarzyszenie medycyny sportowej (The American College of Sports Medicine), wysiłki aerobowe (długotrwałe), angażujące głównie pracę układu krążeniowo-oddechowego powinny być wykonywane od 3 do 5 razy w tygodniu (w zależności od intensywności wysiłku).
Według tych zaleceń, wysiłki umiarkowane powinny być wykonywane 5 razy w tygodniu, a ich czas powinien wynosić ok. 30 minut. Natomiast wysiłki o intensywności wysokiej mogą być wykonywane 3 razy w tygodniu, a czas ich trwania powinien wynosić ok. 20 minut.
Ponadto, w celu utrzymania sprawności układu mięśniowego i kostnego, zalecane jest wykonywanie dodatkowo ćwiczeń siłowych, które powinny być wykonywane 2 razy w tygodniu.
Analiza zebranych danych dotyczących częstości i objętości treningów realizowanych przez Mastersów w Polsce wykazała, że zdecydowana większość spośród badanych osób (łącznie 180) spełnia kryteria określone przez międzynarodowe stowarzyszenia medyczne.
Wśród kobiet i mężczyzn, zdecydowana większość (64% kobiet i 53% mężczyzn) uczęszcza
na pływalnie od 2 do 3 razy w tygodniu.
Częściej treningi podejmują mężczyźni, wśród których 29% zadeklarowało podejmowanie treningów na basenie od 4 do 5 razy tygodniowo, podczas gdy wśród kobiet takiej odpowiedzi udzieliło 13% badanych.
Warto podkreślić, że zarówno wśród kobiet i mężczyzn, blisko 10% stanowią osoby, które trenują pływanie ponad 6 razy w tygodniu. Świadczy to o bardzo wysokim poziomie aktywności fizycznej tych osób, które realizują treningi z tygodniową częstotliwością przewyższającą zalecane normy „prozdrowotne”. Z całą pewnością, znaczna część spośród tych Mastersów trenuje w sposób wyczynowy i nastawiona jest na maksymalne osiągnięcia podczas pływackich zawodów sportowych z cyklu Masters.
Wśród osób, które zadeklarowały, że trenują pływanie nie więcej niż 1 raz w tygodniu, znalazło się 9% mężczyzn i 15% kobiet.
Analiza tygodniowego dystansu przepływanego przez Mastersów wskazuje, że w grupie kobiet rozkład jest względnie równomierny. Największy odsetek badanych (ok. 30%) pokonuje tygodniowo dystans 3000 – 5000 m, natomiast najmniejsza część (ok. 20%) dystans wynoszący od 1500 do 3000 m.
Blisko połowa mężczyzn (43%) przepływa w ciągu tygodnia dystans powyżej 5000 m, natomiast najmniejszy odsetek (10%) stanowi grupa mężczyzn przepływających nie więcej niż 1500 m tygodniowo.
Z dostępnych w literaturze informacji wynika, że wykonywany 2-3 razy w tygodniu trening zdrowotny (o charakterze rekreacyjnym) ukierunkowany jest na obniżenie czynników ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych i utrzymania wydolności fizycznej na możliwie wysokim poziomie.
Trening wyczynowy natomiast, charakteryzuje się większą częstotliwością (powyżej 5 razy w tygodniu) i intensywnością jednostek treningowych. Jego celem jest maksymalny rozwój możliwości wysiłkowych organizmu i dążenie do jak najlepszych osiągnięć sportowych.
Zamieszczone poniżej ryciny ilustrują najczęściej podejmowane inne (poza pływaniem) formy aktywności fizycznej.
Wśród kobiet najpopularniejszą formą aktywności jest jazda na rowerze. Dużym zainteresowaniem cieszą się również takie formy aktywności fizycznej, jak: treningi siłowe, bieganie, spacery i gry zespołowe.
Mężczyźni najczęściej podejmują treningi siłowe i jazdę na rowerze, a w dalszej kolejności preferują bieganie i gry zespołowe.
Około 8% kobiet i 9% mężczyzn nie podejmuje innych form aktywności fizycznej.
Prawie wszyscy respondenci są zdania, że systematyczna aktywność fizyczna wpływa korzystnie na stan zdrowia osób dorosłych i starszych. Wynika to zapewne z subiektywnego odczucia korzystnego wpływu regularnej aktywności fizycznej przez Mastersów – pływaków w naszym kraju.
Podejmowanie regularnej aktywności fizycznej przez osoby dorosłe sprzyja podniesieniu poziomu wydolności fizycznej organizmu oraz wpływa korzystnie na ogólny stan zdrowia, prowadząc do podniesienia jakości życia.
Pływanie jest doskonałą formą aktywności fizycznej, ponieważ za sprawą wykorzystania właściwości fizycznych wody możliwe jest kształtowanie siły i wytrzymałości mięśniowej w warunkach sprzyjających odciążeniu stawów kończyn dolnych, biodrowych i międzykręgowych. Wśród osób dorosłych i starszych zaangażowanych w treningi pływackie o charakterze zarówno rekreacyjnym, jak i wyczynowym, obserwuje się znacznie mniejsze ryzyko występowania przewlekłych schorzeń w porównaniu z osobami nieaktywnymi ruchowo w tym samym wieku (Cooper i wsp., 2007).
Pływając kraulem na piersiach z prędkością ok. 1 km/h (40 długości basenu 25m w 60min) osoba o masie ciała 50kg spala 250 kcal/h, a osoba o masie ciała 70kg spala 350 kcal/h.
Pływając kraulem na piersiach z prędkością ok. 2,2 km/h (88 długości basenu 25m w 60min) osoba o masie 50kg spala 500 kcal/h, a osoba o masie 70kg spala 700 kcal/h.
Podziękowania
Autor badań pragnie serdecznie podziękować ówczesnemu Przewodniczącemu Komisji Masters – Panu Andrzejowi Skorykowowi i Panu Waldemarowi Kani – administratorowi oficjalnej strony “Pływanie Masters Polska” za okazaną pomoc i wsparcie w rozpowszechnieniu ankiety wśród Mastersów pływaków.
Serdecznie dziękuję wszystkim Mastersom, z którymi miałem okazję osobiście porozmawiać podczas zbierania odpowiedzi ankietowych na zawodach pływackich w 2008 i 2009 roku. Cieszę się, że poznałem tak wielu wspaniałych ludzi! Serdecznie Państwu dziękuję, życząc dużo zdrowia i wysokiej formy sportowej oraz wytrwałości w treningach.
– Andrzej Sagalara
Pływanie Masters
Literatura:
1. Adrianne E. Hardman, David J. Stensel. Physical Activity and Health: The Evidence Explained. 2009, Routledge; 2 edition.
2. Cooper LW., Powell AP., Rasch J. Master’s Swimming: An Example of Successful Ageing in Competitive Sport. Current Sports Medicine Reports, 2007. 6: 392-396.
3. William D. McArdle, Frank L. Katch, Victor L. Katch. Exercise Physiology: Nutrition, Energy and Human Performance. 2009, Lippincott Williams and Wilkins; 7th edition.
