Powięź jest nieprzerwaną, trójwymiarową siecią tkanek, która rozciąga się od stóp do głowy, od przodu do tyłu, od zewnątrz do wewnątrz. Można ją podzielić na trzy warstwy: powięź powierzchowną znajdującą się pod skórą, powięź głęboką i namięsną. W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny wzrost zainteresowania tematyką powięzi i jej roli w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu.
Terapia powięziowa to rozległy termin określający wszelkie zabiegi celujące w tkankę łączną. Sportowcy są specyficzną grupą pacjentów, gdyż trening techniki sportowej wymaga tysięcy powtórzeń, obciążania wciąż tych samych struktur, powtarzania tych samych sekwencji ruchowych. To wszystko skutkuje większym ryzykiem przeciążenia określonych struktur.
Mięsień nie jest osobną, samodzielną strukturą ale jego działanie jest zależne od otoczenia, w którym się znajduje. Pracujący mięsień będzie wpływał na otaczające go struktury, powodując tym samym, iż efekt pracy mięśniowej będzie nie tylko lokalny (przeniesienie siły z przyczepu na kość), ale może mieć wpływ na napięcie tkanek w segmentach odległych od niego. Taką zależność zauważa się w trakcie pracy sąsiadujących ze sobą mięśni pracujących agonistycznie jak i antagonistycznie. Aktywując mięśnie w określony sposób, wpływa się na obciążenie tkanki łącznej, która w odpowiedzi na działający na nią bodziec, ulega przebudowie zgodnie z kierunkiem powtarzających się obciążeń (powtarzanie tych samych wzorców ruchowych). Tkanka łączna traci swoją elastyczność w wyniku zmniejszania się ilości silnie uwodnionej substancji podstawowej, oraz zmiany w strukturze sieci kolagenowej. Skutkuje to często zauważalnymi ograniczeniami ruchomości w stawach i wykonywaniem ruchów w zmienionych warunkach mechanicznych. Tkanka łączną posiada również właściwości sprężyste, dzięki czemu ma zdolność do magazynowania energii. Ludzkie ścięgna, rozcięgna i powięzie mają właściwości podobne jak sprężyna, dzięki czemu ruch jest jeszcze bardziej dynamiczny, warunkiem jest jednak zachowanie odpowiedniej elastyczności przez tkankę łączną.
Powięź podlega ciągłym zmianom (co roku około połowa włókien kolagenowych w ciele człowieka ulega wymianie) dlatego poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia i zabiegi, można ją modelować. Istnieje wiele metod mięśniowo-powięziowych np. Rolfing, Fascial Distortion Model czy metody energizacji mięśni.
Rolfing – czyli rolowanie, to delikatny i pełen intencji dotyk, sięgający w głąb ciała by uwolnić ograniczenia w mięśniach i powięziach. Uwalnia chroniczne napięcia w ciele i pozwala osobie na łatwiejsze, mniej wysiłkowe i bardziej naturalne siedzenie, stanie i poruszanie się. Należy chwycić pasmo mięśniowo -powięziowe i powoli wałkować je” tam i z powrotem”, jednocześnie wizualizując sobie unoszenie go od kości.
Fascial Distortion Model (FDM) – to metoda stworzona przez osteopatę dr Stephena Philipa Typaldos’a na początku lat 90-tych XX wieku w USA. Podstawą teoretyczną metody jest założenie, że dystorsje powięziowe są głównym czynnikiem powodującym zaburzenia funkcji narządu ruchu. Fenomenem metody FDM jest język ciała, który tworzy podstawę diagnostyki, a w połączeniu z technikami manipulacji powięziowej przynosi znakomite efekty terapeutyczne.
Techniki Energizacji Mieśni – Jest to zbiór metod wykorzystujących wysiłek fizyczny pacjenta w celu likwidowania zaburzeń w obrębie tkanek miękkich.
Stała opieka terapeuty, oraz dobrze zaprojektowany trening ogólnorozwojowy mogą nie tylko zapobiec wielu kontuzjom, ale również wpłynąć na równowagę mięśniową i harmonię całego ciała, co na pewno wpłynie na wyniki sportowe zawodnika.
Opracowano na podstawie:
Schleip R., Lindley T.W., Chaintow L., Huijing P.A., Fascia: the tensional network of the human body. Churchill Livingstone 2012.
Stecco L., Stecco C., Fascial manipulation. Piccin 2009.
Dr N.K.F Jarosław Ciechomski; Manipulacje powięziowe – nowy koncept w terapii manualnej; Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, luty 2014.
