Mecze tenisowe, w odróżnieniu od innych sportów, rozgrywane są na różnych nawierzniach (ceglastych, betonowych, trawiastych), różnymi piłkami (3 typy), w różnych warunkach (korty otwarte i korty w hali), do 2 lub 3 wygranych setów (mężczyźni – m.in. Wielki Szlem). Wymienione czynniki wpływają na obraz gry, jej szybkość i płynność, taktykę rozgrywania wymian ale również wymagania fizjologiczne stawiane zawodnikom.
Tenis charakteryzuje się szybkim przemieszczaniem po korcie, startami, zatrzymaniami, zmianą kierunku biegu. Technika odbić angażuje do pracy równocześnie kilka grup mięśniowych, które pracują na przemian szybko i krótko, a także mniej intensywnie, ale przez dłuższy okres czasu.
W meczu tenisowym zauważalna jest zmienność aktywności organizmu wywołana przerwami w grze. Podczas gdy wymiany trwają 4-10s (krótkie wysiłki o dużej intensywności – głównie beztlenowe), to przerwy wypoczynkowe mieszczą się między 10 a 20s pomiędzy piłkami. Ponadto, zgodnie z przepisami International Tennis Federation, zawodnicy mają 90s przy zmianie stron kortu i 120s po rozegranym secie na odpoczynek. Zazwyczaj więc, w trakcie gema stosunek pracy do restytucji waha się od 1:1 do 1:4.
Odnosząc się do długości całego pojedynku to trwa on mniej więcej od 1 godziny do 5 i więcej (w skrajnych przypadkach u mężczyzn). Jednakże, efektywny czas gry to zaledwie 20-30% na kortach ceglastych do tylko 10-15% na trawie.
Nie mały wpływa na wysiłek realizowany w trakcie gry ma nawierzchnia kortu i płeć. Na podstawie badań stwierdzono, że mecze rozgrywane na wolnych kortach podczas French Open są istotnie dłuższe niż na innych nawierzchniach, podobnie jak mecze Wimbledone przbiegają najszybciej ze wszystkich turniejów Wielkego Szlema. Co ważne, wymiany u kobiet trwają średnio 7,1s a u mężczyzn tylko 5,2s na co wpływ ma zapewne częstsze stosowanie taktyki serve&volley i silniejsze odbicia. Stąd, można stwierdzić że kobiety wykonują większy wysiłek tlenowy niezależnie od nawierzchni kortu.
Podstawowym wyznacznikiem wysiłku jest tętno, które u zawodników 20-30-letnich wynosi 140-160 (singiel) i 94-164 (debel), podczas szybkich i długich wymian rośnie nawet do 190-200. Nie stwierdza się różnic między wartościami tętna u zawodnika w przypadku gemów serwisowych i returnowych, lecz wg badań, z dwóch rywalizujących, wyższe tętno ma zawodnik serwujący.
Maksymalny minutowy pobór tlenu u tenisistów kształtuje się na poziomie 45ml/kg/min u kobiet i 55ml/kg/min u mężczyzn. Te dość umiarkowane wartości są niższe niż w innych zmiennych wysiłkowo sportach jak rugby, piłka nożna czy badminton. Ponadto, analizy gazów w trakcie rozgrywania punktów dowodzą, że średnia konsumpcja tlenu wynosi 23-29ml/kg/min co stanowi 46-56% VO2max. Jednak nie można odnosić tych wartości do każdego zawodnika ze wględu na różnice w stylu gry; ci którzy grają z linii końcowej wykonują dużo większą pracę tlenową niż preferujący ofensywny styl gry.
Podsumowując:
1. Średnia intensywność gry tenisistów znajduje się poniżej 60-70% VO2max i 60-80% tętna maksymalnego
2. Średni czas trwania wysiłku i odpoczynku wynosi 1:1-1:4 – a więc trening powinien opierać się o podobne interwały
3. Wolniejsza nawierzchnia, dłuższy mecz, gra z głębi kortu, bycie kobietą – wzmagają pracę tlenową
4. Szybsza nawierzchnia, krótki mecz, gra przy siatce, bycie mężczyną – wzmaga pracę beztlenową
5. Analiza tętna i gazów wydychanych może być przydatna w monitorowaniu i usprawnianiu procesu treningowego
Źródło: J Fernandez, A Mendez-Villanueva, B M Pluim. Intensity of tennis match play. Br J Sports Med 2006;40:387–391
Jeden komentarz
Bardzo ciekawe nakreślenie aspektów wykonywanego wysiłku podczas gry u tenisistów. Niewiele dotychczas słyszałem nt. średniej konsumpcji tlenu w trakcie gry. pozdro!