Bańka stosowana była jako dodatek do masażu lub jako jego indywidualna forma już w starożytności. Pierwsze zapiski wskazujące na jej wykorzystanie znaleziono w księdze Bo Shu (starożytna księga napisana na jedwabiu), którą odkryto w grobowcu dynastii Han w 1973r. Za niekwestionowaną kolebkę masażu bańką uważa się Chiny, gdzie w 1950r. terapia bańkami została ogłoszona oficjalną praktyką leczniczą stosowaną w szpitalach.
Zabieg z wykorzystaniem bańki jest odmianą terapii podciśnieniowej, będącej odwrotnością terapii bazujących na ucisku. Wewnątrz bańki powstaje podciśnienie, dzięki dociśnięciu jej do powierzchni skóry, wówczas usuwane jest powietrze z jej wnętrza. Skutkiem takiego manewru jest zassanie skóry oraz okolicznych tkanek do bańki. Efektem stosowania takiej formy terapii, jest powstanie kolistych wybroczyn o różnym stopniu zabarwienia. Przyczyną tego procesu są mikrouszkodzenia naczyń krwionośnych.
Metody stosowania baniek:
- Metoda sucha (retined/dry cupping) – czas trwania zabiegu wynosi 5 minut, dzięki czemu metoda może być stosowana codziennie, cykl terapeutyczny wynosi kilkanaście dni. W czasie tej terapii nie dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych.
- Metoda wybroczynowa (wet cupping) – wykorzystuje różne rozmiary baniek w zależności od powierzchni poddanej zabiegowi. Czas zabiegu uzależniony jest od celu jakie chcemy uzyskać, wynosi od 5 do 20 minut. Im większy stopień zassania bańki, tym krótszy czas zabiegu. W miejscu usytuowania bańki powstaje wybroczyna, która może się utrzymywać, nawet do 3 tygodni. Zabiegi stosowane są jako pojedyncze interwencje lub serie zabiegów wykonywane codziennie przez 7 dni. Po skończonym zabiegu skórę należy rozmasować lub przetrzeć spirytusem, pacjent powinien odpoczywać i unikać wysiłku fizycznego.
Rodzaje baniek:
- Bańki zimne – kształtem przypominają kopułę, na szczycie której umieszczona jest pompka z wentylem, umożliwiającym wypompowanie powietrza z wnętrza bańki. (Ryc. 1.)
Ryc.1. Bańki próżniowe z pompką [1]
- Bańki ogniowe – wykonane są ze szkła lub włókna bambusowego. Brzegi bańki należy zwilżyć wodą, jednocześnie nasączony denaturatem wacik podpala się i wkłada do środka wykonując koliste ruchy. Wewnątrz powstaje próżnia, która wraz z gorącym powietrzem wytwarza podciśnienie. Tak przygotowaną bańkę przykłada się do ciała pacjenta, która po chwili zostaje w pełni zassana. (Ryc. 2,3.)
Ryc.2. Bańki ogniowe szklane [1]
Ryc. 3. Bańki ogniowe bambusowe [1]
- Bańki mokre – wypełnia się je do 1/3 ciepłą wodą, następnie przystawia do ciała i wykonuje nacisk na skórę tuż przy brzegu bańki, tak aby płyn z jej wnętrza wypłynął. Można także zastosować napary z ziół, ciepłe oleje lub maceraty z oliwy.
Masaż bańką chińską
Znalazł zastosowanie w likwidacji bólu kręgosłupa, normalizacji napięcia mięśniowego, redukcji cellulitu, zmniejszaniu rozstępów, ujędrnianiu i modelowaniu sylwetki. Do masażu wykorzystuje się specjalne gumowe bańki, wykonane ze sprężystej gumy w kształcie kopuły z szeroką podstawą. Zabieg wykonywany jest na skórze natłuszczonej olejem, zgodnie z kierunkiem masażu klasycznego. Czas trwania zabiegu wynosi 15-30 minut dla jednej partii ciała. Masażysta bazuje na ruchach podłużnych, kolistych oraz zygzakowatych. (Ryc. 4.)
Ryc. 4. Gumowe bańki do masażu [1]
Zastosowanie baniek:
- bóle kręgosłupa
- dolegliwości mięśniowe
- problemy ze stawami
- bóle różnego pochodzenia (w tym migrenowe i nerwobóle)
- dolegliwości płucne
- problemy z ukrwieniem
- usuwanie cellulitu
- redukcja tłuszczu z brzucha
- zmniejszenie widoczności rozstępów
- wymodelowanie sylwetki.
Opracowano na podstawie:
- Kowza-Dzwonkowska M., Kawa M., Orlikowska A. Zastosowanie baniek w fizjoterapii, odnowie biologicznej i kosmetologii. Rocznik Naukowy, AWFiS W Gdańsku, 2014., t. XXIV., s. 105-113.
- Cao H, Li X, Liu J. An updated review of the efficacy of cupping therapy. PLoS One. 2012; 7: e31793.
- Cao H, Han M, Li X, et al. Clinical research evidence of cupping therapy in China: a systematic literature review. BMC Complement Altern Med. 2010; 10: 70.
- Piotrowski H. Sztuka stawiania baniek. Warszawa: Cedrus Publiching House; 2000.
