Problem ostrogi piętowej (entezopatia rozcięgna podeszwowego) dotyczy najczęściej osób w średnim i starszym wieku z podwyższonym BMI, które dużo chodzą i dużo czasu spędzają w pozycji stojącej.

Ostroga piętowa jest złogiem mineralnym umiejscowionym w okolicy ścięgna piętowego i rozcięgna podeszwowego, jest to składowa zespołu bólowego kości piętowej objawiającego się bolesną okolicą pięty, upośledzoną dynamiką i funkcją układu kostnego i ścięgnistego z występującym stanem zapalnym. Ból nasila się podczas chodu oraz przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów. Można je zdiagnozować na podstawie radiogramu. Częstość występowania to 10-80% całej populacji, najczęściej dotyczy osób po 50 r.ż. Typową lokalizacją jest górna okolica wyrostka przyśrodkowego guza piętowego – tzw. podeszwowa ostroga piętowa, rzadziej występuje tzw. grzbietowa ostroga piętowa, umiejscowiona na tylnej części kości piętowej, która wrasta w ścięgno Achillesa. Ostrogi mogą mieć różne rozmiary (najczęściej 4-6 mm), nieregularne kształty, często kończą się ostrym, a czasem zakrzywionym punktem.

Pacjenci jako objawy wymieniają powolnie narastający lub gwałtowny ból, ostry lub piekący, rozchodzący się w stronę podudzia lub przedniej części stopy. Ból może pojawiać się podczas chodzenia i stania, ustaje w spoczynku, czasem może występować obrzęk. Bierne zgięcie grzbietowe palców stóp nasila objawy bólowe.

Leczenie ostrogi piętowej może być zachowawcze lub operacyjne (gdy zachowawcze nie daje poprawy). Leczenie zachowawcze za pomocą farmakologii to głównie leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz steroidowe – stosowane rzez lekarzy ogólnych, ortopedów, reumatologów. Inna forma leczenia zachowawczego to zabiegi fizykalne, najczęściej ultradźwięki (UD), fonoforeza, laser, pole magnetyczne, elektroterapia oraz masaże wirowe. Stosuje się także kinezyterapię w celu zwiększenia zakresu ruchomości w stawach – ćwiczenia, terapia manualna. Aby odbarczyć chorą okolicę można również zastosować odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne.

Wyniki badań pokazują, że zabiegi fizykalne znacznie zmniejszają dolegliwości związane z występowaniem ostrogi piętowej, są też bezpieczne i mało inwazyjne. Z badań wynika, że zabiegi fonoforezy są często skuteczniejsze niż UD, a skojarzona terapia UD i laser daje lepsze rezultaty niż osobno wykonywana laseroterapia. Ważne są także stosowane w UD dawki zabiegów, te w zakresie 1-2 W/cm² przynosi lepsze rezultaty niż dawki poniżej 1W/cm². Można stwierdzić, że skuteczność leczenia fizykoterapeutycznego jest zależna od doboru zabiegów, kolejności ich wykonywania, doboru parametrów oraz ich kompleksowości. Autor artykułu zauważa, że z jego doświadczenia wynika, że najbardziej optymalną triadą zabiegów w leczeniu ostrogi piętowej jest połączenie masażu wirowego, fonoforezy oraz lasera biostymululacyjnego.

Ostroga piętowa jest powszechnie uważana za łagodną, niestanowiącą zagrożenia dolegliwość, jednak towarzyszące jej dolegliwości bólowe i ograniczenia często bardzo utrudniają codzienne funkcjonowanie. Jest zatem konieczne poszukiwanie jak najbardziej skutecznych metod leczenia ostrogi piętowej, co przyczyni się do poprawy jakości życia pacjentów.

Na podstawie: Pisula-Lewandowska A., Kompleksowa fizykoterapia w leczeniu ostrogi piętowej, Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja, 10/2014, s. 48-51