Nietrzymanie moczu jest poważnym problemem medycznym (diagnoza i terapia) oraz, a może przede wszystkim złożonym problemem psychologiczno-socjalnym. Najprościej ujmując jest to zaburzenie, w którym dochodzi do braku kontroli nad oddawaniem moczu. W życiu codziennym nietrzymanie moczu stwarza różnorodne problemy osobiste, które czasem trudno jest zaakceptować, a jeszcze trudniej o nich rozmawiać.
Badania na temat zapotrzebowania na edukację w zakresie profilaktyki nietrzymania moczu u kobiet wykazały, że istnieje bardzo duże zapotrzebowanie na edukację nie tylko w zakresie zachowań prewencyjnych, ale również w zakresie samej tematyki problemu niewydolności przepony moczowo-płciowej i wynikającego z niej wysiłkowego nietrzymania moczu.
SPOSOBY LECZENIA WYSIŁKOWEGO NIETRZYMANIA MOCZU
W leczeniu nietrzymania moczu aktualnie dostępnych jest wiele coraz nowocześniejszych metod terapii. Ich wybór zależy głównie od stopnia nasilenia schorzenia, ale zawsze w pierwszej kolejności należy rozważyć zachowawcze formy leczenia, do których należą miedzy innymi:
- zmiana stylu życia (zmniejszenie masy ciała, unikanie ekstremalnego wysiłku i przewlekłych zaparć, zmiana ilości wypijanych płynów, itp.),
- terapia behawioralna – zmiana zachowań, prowadzenie kalendarzyka mikcji,
- fizjoterapia – ćwiczenia mięśni dna miednicy (ćw. mięśni Kegla), masaż medyczny, biofeedback (biologiczne sprzężenie zwrotne), elektrostymulacje,
- leczenie farmakologiczne,
- środki mechaniczne (pesaria, tampony z estrogenami, wkładki).
Leczenie operacyjne powinno zostać leczeniem z wyboru, a wdrożone zostać powinno dopiero gdy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy lub jest niemożliwe do zastosowania.
Trening zawierający ćwiczenia mięśni dna miednicy można prowadzić również w ramach profilaktyki, po to aby zapobiegać albo opóźnić występowanie nietrzymania moczu. Prowadzić go powinien wykwalifikowany terapeuta. Trening ten skierowany jest głównie na osłabione mięśnie w obrębie miednicy, a jego celem jest osiągnięcie prawidłowego napięcia tych struktur. Ważnym zadaniem fizjoterapeuty jest wdrożenie podstawowych zasad kinezyterapeutycznych dotyczących techniki i intensywności wysiłku. Terapeuta musi również uprzedzić pacjentkę, że taki trening, aby był efektywny musi trwać pewien okres czasu – według różnych źródeł od 6 do 12 tygodni. Tak więc rolą fizjoterapeuty jest nie tylko edukacja ale również skuteczna motywacja pacjentki.
W programie fizjoterapeutycznym stosuje się:
- napięcia izometryczne 3-10s
- ćwiczenia czynne i czynne z oporem mięśni przywodzicieli i pośladkowych
- ćwiczenia oddechowe torem brzusznym
- ćwiczenia w wodzie
- masaż ręczny mięśni przywodzicieli i kulszowo-goleniowych
- ćwiczenia ogólnousprawniające
- ćwiczenia w formie rekreacji
Profilaktyka, a zarazem leczenie zachowawcze nietrzymania moczu jest dość trudne i wymaga dużego zaangażowania, dlatego też dobór ćwiczeń modyfikuje się tak, aby nie doszło do zniechęcenia pacjentek i by wzmacniały one mięśnie regularnie. Bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku profilaktyki są ćwiczenia prowadzone grupowo i wplatane w inne formy ruchowe np. w popularny fitness. Takie rozwiązanie oddziałuje korzystnie na psychikę, ułatwia mobilizację i zwiększa motywację do ćwiczeń.
Opracowano na podstawie:
- Cendrowska A., Stangret A., Gawryluk A., Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet. Ćwiczenia mięśni dna miednicy. Położna nauka i praktyka., 2008, 1, str. 32-39.
- Wierzbicka M., Urban K., Murawski M., Wronecki K., Sposoby leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu ze szczególnym uwzględnieniem metod fizjoterapeutycznych. Fizjoterapia., 2010, 18 (1), s. 52 -59.
- Gaugała B., Głaz J., Drelich A., Zapotrzebowanie na edukację w zakresie profilaktyki nietrzymania moczu u kobiet. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego., 2011, 9 (3), s. 340-347.
