Masaż jest jednym z najstarszych i najczęściej stosowanych zabiegów fizjoterapeutycznych. W swojej klasycznej formie polega na opracowaniu wybranej części ciała osoby masowanej za pomocą rąk terapeuty. Techniki wykorzystywane w masażu to: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie, wibracja oraz roztrząsanie. Każdy ruch prowadzony jest zgodnie z przebiegiem naczyń krwionośnych i limfatycznych, mięśni oraz tkanek, w kierunku do sercowym. W zależności od przeznaczenia masaż może mieć cele relaksujące, odchudzające, pobudzające lub lecznicze. Wyróżniamy następujące rodzaje masażu: klasyczny, manualny drenaż limfatyczny, segmentarny, sportowy, tensegracyjny, hydromasaż oraz wibracyjny. Podczas zabiegu dochodzi do lepszego dotlenienia i odżywienia tkanek przez przyspieszenie krążenia krwi, pobudzenia krążenia limfy, stymulacji czynności gruczołów oraz przyspieszenia przemiany materii, działania przeciwzakrzepowego, szybszego wchłaniania obrzęków lub wysięków.
Masaż sportowy stanowi integralny element odnowy biologicznej. Znalazł zastosowanie w profesjonalnych programach treningowych, pozwalając przygotować ciało sportowca do intensywnego wysiłku fizycznego. Przeznaczony jest nie tylko dla zawodowców, ale również dla osób amatorsko uprawiających sport, dla poprawy samopoczucia oraz uzyskania lepszych rezultatów. Techniki masażu sportowego są dostosowane indywidualnie do dyscypliny sportowej uprawianej przez zawodnika. Celem takiego zabiegu jest przygotowanie do intensywnego wysiłku, osiągnięcie najlepszego wyniku sportowego oraz usunięcie zmęczenia organizmu po wysiłku fizycznym. Istotnym skutkiem masażu sportowego jest usunięcie napięć mięśniowych lub zapobieganie wystąpieniu kontuzji.
Formy masażu sportowego:
- Masaż przedwysiłkowy – stanowi uzupełnienie rozgrzewki, ma na celu przygotowanie organizmy do wysiłku, powoduje rozgrzanie mięśni, ścięgien oraz stawów, podnosi elastyczność mięśnia oraz jego efektywność.
- Masaż międzywysiłkowy – stosowany w przerwach między wysiłkami, odpowiada za podtrzymanie wysokiej aktywności zawodnika w trakcie zawodów. Wpływa na zaopatrzenie mięśni w tlen i substancje odżywcze oraz usunięcie toksyn, co pozwala uzyskać większą zdolność mięśnia do pracy, a także szybszą regenerację.
- Masaż powysiłkowy – skraca czas regeneracji organizmu po intensywnym i długotrwałym wysiłku fizycznym. Usprawnia krążenie krwi i limfy oraz zmniejsza powysiłkowe napięcie mięśniowe.
Techniki izometryczne wykorzystywane w masażu sportowym wpływają na szybki przyrost siły i masy mięśniowej. Zabieg polega na wprowadzeniu do masażu sportowego napięcia izometrycznego mięśnia z równoczesnym opracowaniem go przy użyciu technik: rozcierania, ugniatania oraz wibracji. Dla osiągnięcia maksymalnej formy zawodnika i uzyskania najwyższych wyników sportowych, należy stosować indywidualny harmonogram masażu sportowego:
- Masaż przedstartowy,
- Masaż w okresie przygotowawczym do zawodów,
- Masaż w okresie roztrenowania,
- Masaż w gorączce przedstartowej,
- Masaż w apatii przedstartowej,
- Masaż przedstartowy.
Opracowano na podstawie:
- Ciechanowska K., Weber-Rajek M., Sikorska J., Bułatowicz I., Radzimińska A., Strojek A., Zukow W. Biological recovery methods in sport. Health Sciences. 2014;4(7):241-252.
- Prochowicz. Podstawy masażu leczniczego. Wydawnictwo lekarskie PZWL. Warszawa 2009.
